Spółka z o.o. – powołanie członka zarządu na czas nieokreślony
09 lut 2014
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego nie ma żadnych przeszkód, aby strony w umowie/akcie założycielskim spółki uregulowały kwestię wygaśnięcia mandatu w odmienny sposób od wynikającego z art. 202 § 1 KSH i określiły, że powołanie członków zarządu następuje „na czas nieokreślony”. Zamieszczenie takiego postanowienia w umowie jest równoznaczne z wyłączeniem stosowania reguły wygaśnięcia mandatu z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji. Wobec powyższego mandat członka zarządu wygaśnie jedynie w razie zaistnienia zdarzeń określonych w art. 202 § 4 KSH. Zgodnie z przywołanym powyżej przepisem „Mandat członka zarządu wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania ze składu zarządu. Z kolei, gdy umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa w terminie przewidzianym w art. 202 § 1 KSH także wtedy, gdy według uchwały wspólników powołanie nastąpiło na czas nieokreślony.
Konkludując, jeżeli członek zarządu spółki z o.o. został powołany na mocy uchwały wspólników, a uchwała ta przewiduje, że powołanie nastąpiło na czas nieokreślony, to uznać należy, że został on skutecznie powołany. Niemniej jednak mandat takiego członka zarządu wygasa w myśl reguły wynikającej z art. 202 § 1 KSH, czyli de facto po upływie jednorocznej kadencji.
Konsekwencje wadliwości uchwały o powołaniu członka zarządu na czas nieokreślony sprowadzają się do tego, że od momentu zatwierdzenia sprawozdania finansowego za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji mandat członka zarządu wygasa z mocy prawa. Powyższa sytuacja może doprowadzić do tego, że spółka zostanie pozbawiona umocowanego do działania organu.
W sytuacji, gdy spółka reprezentowana przez członków zarządu, których mandat wygasł zawiera nadal umowy z osobami trzecimi w dobrej wierze, rodzi się pytanie o skuteczność takich umów. Mając na uwadze przepisy ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, które za pomocą domniemań chronią osoby działające w zaufaniu do wpisów ujawnionych w rejestrze stwierdzić należy, iż czynność dokonana przez członków zarządu wpisanych do rejestru, których mandat wygasł zgodnie z zasadą z art. 202 § 1 KSH, nie może być co do zasady przez spółkę reprezentowaną przez taki zarząd skutecznie podważona. Zgodnie bowiem z art. 14 USTAWY z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym „Podmiot obowiązany do złożenia wniosku o wpis do Rejestru nie może powoływać się wobec osób trzecich działających w dobrej wierze na dane, które nie zostały wpisane do Rejestru lub uległy wykreśleniu z Rejestru”.
Jeżeli chodzi o relacje wewnętrzne pomiędzy członkami zarządu, których mandat wygasł, a spółką wskazać należy, iż co do zasady członek zarządu działający bez umocowania może ponosić odpowiedzialność wobec Spółki. Jeżeli jednak Zgromadzenie Wspólników co roku zatwierdza sprawozdanie finansowe i udziela członkom zarządu absolutorium, pomimo tego, że ich mandat wygasł z mocy prawa, to wydaje się, że brak jest podstaw do przyjęcia odpowiedzialności członków zarządu za działanie bez umocowania.
Reasumując, jeżeli wolą wspólników jest powoływanie członków zarządu na czas nieokreślony, to aby uniknąć wygaśnięcia mandatu członka zarządu zgodnie z dyspozycją art. 202 § 1 KSH należy w umowie spółki zamieścić postanowienie, zgodnie z którym członek zarządu powoływany jest na czas nieokreślony, a jego mandat wygasa w razie śmierci, rezygnacji bądź odwołania. W przeciwnym razie, jeżeli powołanie członka zarządu na czas nieokreślony nastąpi wyłącznie na mocy uchwały wspólników, mandat takiego członka zarządu wygaśnie z mocy prawa po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji przez tego członka.