Rozwód, a forma aktu notarialnego
07 lis 2016
W niektórych krajach Unii Europejskiej istnieje możliwość zakończenia związku małżeńskiego przed notariuszem (Łotwa), czy też korzystając z drogi administracyjnej (Dania). Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami z zakresu prawa rodzinnego w Polsce małżonkowie mogą rozwieść się, czy też wnosić o separację prawną jedynie przed sądem (musi odbyć się co najmniej jedna rozprawa).
Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku separacji faktycznej. W tym przypadku przepisy prawa polskiego nie odbierają małżonkom możliwości złożenia oświadczeń w akcie notarialnym wskazujących m.in. po której stronie leży wina rozkładu pożycia małżeńskiego, ustalenie kontaktów z małoletnim dzieckiem, czy też istnienie separacji faktycznej między stronami.
W akcie notarialnym małżonkowie mogą ustalić również warunki płacenia alimentów, np. alimenty na małżonka (w trakcie trwania małżeństwa to przyczynianie się do potrzeb rodziny, ewentualnie umowna renta – należy mieć na uwadze, że konsekwencje prawne obu tych instytucji prawnych są inne), alimenty na małoletnie dziecko.
Należy zadać sobie pytanie, czy sporządzenie takiego aktu notarialnego ma sens?
Otóż, w przypadku zaistnienia w przyszłości sporu sądowego omawiany akt notarialny nie zamyka stronom drogi do prowadzenia dowodu przed sądem, czy wina jednego z małżonków wskazana w akcie była czy też nie. Oczywiście, fakt, że jeden z małżonków wziął winę na siebie pogarsza jego sytuację procesową. Konkludując tego typu oświadczenia złożone przed notariuszem mogą pomóc w postępowaniu dowodowym, ale w żadnym razie nie stanowią gwarancji uznania ich przez sąd.
Zupełnie inaczej wygląda kwestia dotycząca warunków płacenia alimentów zawarta w omawianym akcie notarialnym. Jeżeli strona zobowiązana do płacenia podda się w akcie notarialnym egzekucji, to daje to możliwość pominięcia procesu sądowego i wyegzekwowania – w razie niepłacenia – należnych kwot, a w przyszłości, w razie potrzeby, wystąpienia na drogę postępowania sądowego o podwyższenie ich wysokości.
Wymaga podkreślenia, iż notarialne oświadczenie małżonków, że pozostają w faktycznej separacji, nie ma jakiegokolwiek znaczenia dla dalszego istnienia małżeństwa . Strony nadal pozostają małżonkami bez separacji prawnej z towarzyszącymi temu konsekwencjami.